حق تحجیر چیست؟

حق تحجیر امروزه اجرا نمی شود و برخی بر این باورند که نسخ شده است، اما چون هنوز در قانون مدنی وجود دارد به آن پرداخه می شود.

ماده ۲۷ق.م : اموالی که ملک اشخاص نمی باشد و افراد مردم می توانند آن ها را مطابق مقررات مندرجه در این قانون و قوانین مخصوصه مربوط به هر یک از اقسام مختلفه آن ها تملّک کرده و یا از آن ها استفاده کنند، مباحات نامیده می شود:

مثل اراضی موات، یعنی زمین هایی که معطل افتاده و آبادی و کشت و ذرع در آن ها نباشد.

تفاوت اراضی موات با اراضی بایر:

• اراضی بایر: زمین هایی هستند که سابقه عمران و آبادی داشته اند و به تدریج به حالت موات درآمده اند، مانند خانه های قدیمی خارج از شهر ها و … ؛
•  اراضی موات: زمین هایی هستند که معطل افتاده و آبادی و کشت و ذرع در آن ها وجود ندارد.
• احیاء: یعنی زنده کردن. احیای زمین موات؛ یعنی آباد کردن زمین موات؛

ماده ۱۴۱ق.م : مراد از احیاء زمین آن است که اراضی موات و مباحه را به وسیله عملیاتی که در عرف آباد کردن محسوب است،از قبیل زراعت، درخت کاری، بنا ساختن و غیره قابل استفاده نمایند.

• منظور از کلمه “وغیره” در این ماده: یعنی انجام هر کاری که نشان از احیاء باشد، حصری نیست، تمثیلی است.

ماده ۱۴۳ق.م: هر کس از اراضی موات و مباحه قسمتی را به قصد تملّک احیاء کند، مالک آن قسمت می شود.

تعریف تحجیر

• تحجیر یعنی شروع به احیاء، فراهم نمودن مقدمات احیاء؛
• یعنی انجام هر کاری که نشان از احیاء باشد؛
• در قدیم برای احیای زمین دور آن را سنگ می چیدند و به این کار تحجیر گفته می شد؛
• تحجیر – – – حجر – – – سنگ – – – سنگ چینی؛
• تحجیر یعنی حق اولویت در احیاء؛
• در اثر تحجیر شخص مالک زمین نمی شود و فقط حق تقدم پیدا می کند. (با احیاء آن مالک می شود.)؛
• حق تحجیر یک حق عینی است. یعنی رابطه شخص با زمین است؛

ماده ۱۴۲ق.م : شروع در احیاء، از قبیلِ سنگ چیدن اطراف زمین یا کندن چاه و غیره {هرکاری} تحجیر است و موجب مالکیت نمی شود، ولی برای تحجیر کننده ایجاد حق اولویت در احیاء می نماید.

• حق اولویت در احیاء: یعنی حق تحجیر.