اقامه دعوا دادرسی و تصمیمات دادگاه
- دسته بندی : مقالات
- انتشار : 17 سپتامبر 2019
- مدت مطالعه :
- 9254 بازدید
اقامه دعوا
- دادگاه در صورتی می تواند به دعوای مدنی یا جنبه مدنی دعوای کیفری، رسیدگی نماید که دادخواست تقدیم شده باشد.
- تاریخ رسید دادخواست به دفتر دادگاه، تاریخ اقامه دعوا محسوب می شود.
- خوانده باید از دعوایی که علیه او به راه افتاده است، باخبر شود و این امر مستلزم ابلاغ دادخواست است.
شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست است.
دادخواست و شرایط آن
مفهوم دادخواست:
دادخواستن –» دادخواهی کردن، عدالت طلبیدن، تظلم خواهی کردن
مفهوم ۱ : در ق.آ.دک –» دادخواست به معنای دادخواهی کردن است.
مفهوم ۲ : در مواد ق.آدک به معنای برگی آمده است که بوسیله آن دادخواهی می شود و در گذشته به آن عرضحال می گفتند.
- دادخواست باید به زبان فارسی و در روی برگه های چاپی مخصوص باشد.
- دادخواست به مفهوم نخست = یعنی دادخواهی، با تسلیم دادخواست به مفهوم دوم = به مفهوم تسلیم برگ دادخواست، با رعایت شرایط قانونی به عمل می آید. م ۵۱ آدم
دادخواست های اصلی:
۱ – دادخواست نخستین : دادخواستی که در مرحله نخستین داده می شود مثلا به دادگاه عمومی
۲ – دادخواست تجدید نظر : دادخواستی که در مرحله تجدیدنظر داده می شود
۳ – دادخواست فرجام : دادخواستی که در مرحله فرجام داده می شود
و …
- دادخواست طاری در دعاوی طاری مانند دعوای متقابل داده می شود.
- قانونگذاری علاوه بر دادخواست از واژه های درخواست و تقاضا نیز استفاده کرده است.
- در خواست به معنای استدعا کردن، خواهش کردن —» مانند درخواست تاخیر جلسه م ۹۶
نکته : عملی که از دادگاه در پی درخواست تاخیر جلسه، صادر می شود عمل ساده قضایی است مانند تعیین جلسه خارج از نوبت. م ۹۶ —» تقاضا نیر به این مفهوم در برخی مواد بکار رفته است.
- درخواست به مفهوم اقدامی که دادگاه را مکلف به رسیدگی و صدور قرار و حتی حکم می کند.مانند:
- درخواست تامین خواسته برای صدور قرار تامین خواسته
- تقاضای دستور موقت برای صدور قرار دستور موقت
- درخواست تجدیدنظر برای رسیدگی و صدور حکم در مرحله تجدیدنظر
- تقاضای خواهان دعوای ممانعت از حق برای صدور حکم
- درخواست در مفهوم دادخواهی برای صدور حکم –» مستلزم برگ دادخواست و رعایت سایر شرایط داخواست است.
- در خواست در مفهوم خواهش —» شکل خاصی ندارد و هزینه ای نیز به ان تعلق نمیگیرد.
- نکته : تفکیک فوق شامل امور حسبی نمی شود. زیرا در امور حسبی عملی که دادگاه در پی تقدیم درخواست انجام می دهدممکن است حکم (حکم موت فرضی م۱۵۳ق.ا.ح) ، تصمیم یا دستور شمرده شود.
شرایط دادخواست با توجه به ضمانت اجرای آن :
- شرایطی که ضمانت اجرایی برای آنها تعیین نشده است.
- شرایطی که ضمانت اجرای آنها –» رد فوری دادخواست است
- شرایطی که اگر دادخواست نداشته باشد –» موجب توقف آن و صدور اخطار رفع نقص می شود.
۱ – شرایطی که ضمانت اجرای آن تعیین نشده است:
-
تنظیم در برگ چاپی مخصوص م ۵۱ آدم
- نکته : محکمه عالی انتظامی قضات، پذیرفتن و به جریان انداختن عرض حالی که در اوراق غیررسمی تنظیم شده، را تخلف اعلام نموده است.
- دلیل پیش بینی نکردن ضمانت اجرا توسط قانونگذار، بنیادین بودن این شرایط است.
- اگر برگی این شرایط را نداشته باشد اصولا نمی توان آن را دادخواست شمرد و حتی شایسته ثبت در دفتر ثبت دادخواست نیست —» بنابرین رد فوری و توقیف که نسبت به دادخواست مصداق دارد در مورد ان منتفی است.
-
تنظیم به زبان فارسی م ۵۱
- برای این مورد ضمانت اجرایی در قانون دیده نمی شود
- اما در رای اعلام شده، دادخواستی که به زبان فارسی نباشد قانونی نیست.
-
تنظیم توسط وکیل دادگستری
- این مورد توسط رای هیئت عمومی دیوان عالی کشور متروک شده است
-
امضای دادخواست
- دادخواست دهنده، باید دادخواست را امضا کند و در صورتی که نتواند امضا کند، اثر انگشت او باید زیر دادخواست باشد.
- نظر دکتر شمس : چنانچه شخصی بوسیله برگی دادخواهی نماید که ان را امضا نکرده است نباید آن را دادخواست شمرد حتی اگر سایر شرایط را داشته باشد —» ثبت دادخواست بدون امضا در دفتر کل ثبت دادخواست قانونا ممنوع و تخلف اداری به شمار می آید.
- اگر دادخواست بدون امضا در هر حال ثبت شد، باید توسط مقام ارجاع کننده ارجاع شود و دادگاه مرجوع الیه از طریق دفتر، مراتب را به تقدیم کننده آن اخطار نماید.
- اگر دادخواست بدون امضا، با اخطار استحضاری { در عرف دادگاهها به اخطاری گفته میشود که به موجب آن امری تنها برای اگاهی به مخاطب اعلام و یا انجام اقدامی بی آنکه مهلت یا ضمانت اجرایی تعیین شود از وی خواسته می شود } دفتر دادگاه، امضا گردد و یا حتی با اهمال دفتر، به همان وضع جریان یابد اما در جلسه دادرسی، دادخواست دهنده، دادخواست و یا صورت جلسه ی دادرسی را امضا نماید و یا لایحه ای تقدیم و یا وکیلی معرفی نماید، آثار دادخواست را از زمان تقدیم آن، خواهد داشت.
- صدور اخطار رفع نقص و قرار رد دادخواست به علت امضا نداشتن دادخواست قانونی نمی باشد.
-
تاریخ دادخواست
- نوشتن تاریخ در برگ دادخواست الزامی نیست
- مدیر دفتر دادگاه به محض دریافت دادخواست باید فوری آن را ثبت کند و رسیدی به تقدیم کننده دادخواست بدهد و در برگ دادخواست تاریخ تسلیم را بنویسد.
- تاریخ رسید دادخواست به دفتر، تاریخ اقامه دعوا محسوب می شود. م ۴۹
۲ – شرایطی که ضمانت اجرای آنها رد فوری دادخواست است.
-
نام و اقامتگاه خواهان
- خواهان در دادخواست باید بطور کامل معرفی شود.(نام-نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حدالامکان شغل) م ۵۱
- اگر دادخواست توسط وکیل تقدیم شود باید مشخصات وکیل نیز درج شود.
- خواهان خواه رشید یا مجنون و صغیر باشد باید نام و مشخصات وی در قسمت مربوط دادخواست نوشته شود.
- اقامتگاه غیر رشید، همان اقامتگاه ولی یا قیم اوست که باید در دادخواست نوشته شود.
- اگر خواهان شخص حقوقی باشد: —» باید ابلاغ برگ ها میسر باشد.
- در مورد شرکتها و موسسات غیر انتفاعی : نام و مشخصات و اقامتگاه شخص حقوقی به همان ترتیبی که در اداره ثبت شرکتها ثبت شده، نوشته می شود.
- در مورد اشخاص حقوقی حقوق عمومی : نام و مشخصات و اقامتگاه شخص حقوقی به موجب مقررات و یا عملا وجود دارد، نوشته می شود.
- مدعی به مفهوم اخص = خواهان : شخصی که دادخواهی می کند
- مدعی به مفهوم اعم = ادعا کننده : شخصی که اظهار او خلاف اصل، خلاف ظاهر باشد.
- خوانده ممکن است در دعوا مدعی به مفهوم اعم باشد.
- اگر خواهان چند نفر باشند و دارای خصوصیات شخص حقوقی باشند خواهان شخص حقوقی محسوب می شود و باید مشخصات شخص حقوقی در دادخواست درج شود و الا مشخصات همه ی خواهان باید در دادخواست نوشته شود.
- نکته : اگر اشخاصی که حق انها تضیع و یا انکار شده است متعدد باشند اما تنها برخی از آنها در دادخواست نوشته شود:
- در صورتی که دعوا قابل تجریه باشد — » تنها نسبت به سهم آنها رسیدگی می شود.
- اگر دعوا غیر قابل تجریه باشد –» دعوا رد می شود.
- هر گاه در دادخواست، خواهان یا محل اقامت او معلوم نباشد ظرف ۲ روز از تاریخ رسید دادخواست به موجب قراری که مدیر دفتر دادگاه و در غیبت مشارالیه جانشین او صادر می کند، دادخواست رد می شود –» قرار رد فوری دادخواست (م۵۶)
- چون قرار رد دادخواست در ماده ۵۶ بدون اخطار قبلی به خواهان صادر می شود به قرار رد فوری مشهور است.
- قرار رد فوری دادخواست ظرف ۲ روز از تاریخ رسید دادخواست صادر می شود و در این مدت خواهان حق دارد با مراجعه به دفتر دادگاه، دادخواست را تکمیل کند.
۳ – شرایطی که ضمانت اجرای آنها توقیف دادخواست است.
- در صورتی که دادخواست این شرایط را نداشته باشد، پذیرفته می شود اما توقیف شده و جریان بعدی آن مستلزم رفع نقص آن در موعد مقرر قانونی است.
- مدیر دفتر دادگاه ظرف ۲ روز نقص یا نقایص دادخواست را بطور کتبی و مشروح به موجب اخطاریه رفع نقص به خواهان ابلاغ نموده و از تاریخ ابلاغ به مدت ۱۰ روز به او مهلت می دهد تا نقص یا نقایص را رفع نماید.
- اگر خواهان در موعد مقرر نقایص دادخواست را رفع نماید، دادخواست از توقیف خارج شده و به جریان می افتد.
- اگر خواهان در موعد مقرر رفع نقص نکند، دادخواست به موجب قراری که مدیر دفتر صادر می کند رد می شود این قرار به خواهان ابلاغ می شود و نام برده می تواند ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ به همان دادگاه شکایت نماید –» در خصوص شیوه ی احتساب مواعد –» رای دادگاه در این خصوص قطعی است —» اگر دادگاه قرار رد دادخواست را فسخ نماید دادخواست به جریان می افتد.
-
نام و مشخصات خوانده
- نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده در دادخواست باید نوشته شود.
- خوانده = مدعی علیه
- مدعی علیه به مفهوم اعم : به هر شخصی گفته می شود که ادعایی علیه او مطرح شده است
- خوانده –» شخصی است که دعوا علیه او اقامه شده و حق ادعایی علیه اوست و نتیجه دادرسی هر چه باشد بر او بار می شود.
- خوانده می تواند صغیر یا مجنون یا رشید باشد.
- خوانده می تواند شخص حقوقی باشد.
- خوانده می تواند اشخاص متعدد باشد که باید مشخصات همه در دادخواست درج شود.
- اگر دعوا علیه اهالی محل معین باشد افزون بر اینکه “اهالی محل ….” بصورت کلی در دادخواست به عنوان خوانده درج می شود نام یک یک یا چند شخص و نیز دهیار یا شهردار و … نیز در همین قسمت نوشته می شود.
- تضیع یا انکار حق خواهان اگر چه لازمه صدور حکم به نفع خواهان می باشد اما کافی نیست.
- اگر دادگاه در ابتدا تشخیص دهد که حق ادعایی خواهان علیه خوانده نیست، قرار رد دعوا صادر و از رسیدگی به ماهیت دعوا خودداری می کند.
- خوانده دعوا باتوجه به رابطه حقوقی که بر مبنای عمل حقوقی و یا واقعه حقوقی و یا قانون به وجود آمده، علاوه بر اینکه مکلف به ادا یا شناسایی حق خواهان است باید با توجه به مقرات، تکلیف و توان قانونی این امر را نیز داشته باشد در غیر این صورت قرار رد دعوا صادر می شود.
- در دعاوی غیر قابل تجزیه تمامی اشخاصی که حق ادعایی علیه آنها می باشد باید خوانده قرار گیرند در غیر اینصورت دعوا مسموع نمی باشد.
- خوانده در زمان تقدیم دادخواست باید در قید حیات باشد –» وگر نه قرار عدم استماع دعوا صادر می شود.
- نوشتن اقامتگاه خوانده در دعوا الزامی می باشد.
- اگر خواهان از اقامتگاه خوانده آگاه نباشد مراتب را به دفتر دادگاه اعلام و به هزینه خود دادخواست را از طریق روزنامه ابلاغ می کند.
قانونگذار بی خبری از اقامتگاه خوانده را مانع جریان دادرسی ندانسته است. ادامه دارد …